امیرترقی نژاد
اگرچه اين روزها آمار تخريب بناهاي تاريخي نسبت به گذشته افزايش چشمگيري داشته است، اما با كمال تاسف، دلسوزي و پيگيري خاصي هم براي كشف هويت تخريب‌كنندگان و ربايندگان آثار تاريخي به چشم نمي‌خورد.
مسجد زردك معروف به گنج گلين در اردكان كه محراب آن تنها محراب گلي و يكي از جذاب‌ترين و منحصر به‌فرد ترين محراب‌ها در كشور بود، به‌‌رغم گذشت يك سال از تخريب آن، نه‌تنها مرمت نشده، بلكه علت تخريب آن نيز تاكنون مشخص نشده است.
محراب مسجد زردك اردكان بنايي مربوط به دوره پنجم هجري قمري است كه سال 78 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيد. اما متاسفانه اين مسجد به علت حفاري توسط عده‌اي كه هيچ‌گاه هويت آنها مشخص نشد، تخريب شد.
مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد با اشاره به اين‌كه هنوز وضعيت پرونده تخريب محراب گلي مسجد زردك در اردكان مشخص نيست، مي‌گويد: ميراث فرهنگي فقط وظيفه شناسايي، بررسي، حفظ و احياي آثار تاريخي را در مساجد به عهده دارد و هر كتيبه يا شي‌اي كه معمولا وقف مسجد مي‌شود، بايد در همان مسجد نگهداري شود.
بهرام رضايي با اشاره به اين نكته كه ميراث فرهنگي متولي حفاظت فيزيكي از مساجد نيست، ميافزايد: مساجد زيادي در كشور داريم و سال‌هاي سال است كه توسط هيات امنا و حاميانشان حفاظت فيزيكي مي شوند.وي همچنين به پيگيري‌هاي دستگاه‌هاي اجرايي، انتظامي و امنيتي كشور پس از تخريب محراب اين مسجد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هنوز سرنخي از عاملان اين تخريب يافت نشده است.
رضايي با بيان اين كه ميراث فرهنگي به دنبال اين قضيه است كه آن دسته از مساجدي كه تهديد بيشتري مي‌شوند، مورد توجه بيشتري قرار گيرند، ميافزايد: بايد هماهنگي‌هاي لازم با نيروهاي امنيتي و انتظامي بيشتر شود. همچنين به هيات‌هاي امناي مساجد تاريخي و قديمي تذكر داده شده كه توجه بيشتري به اين اموال داشته باشند و در نگهداري آنها كوشا باشند.
وي خاطرنشان مي‌كند: برخي اموال تاريخي مساجد با هماهنگي هيات امنا جابه‌جا شده‌اند و برخي را نيز تحويل گرفته‌ايم و به دنبال اين هستيم تا اصل آنها را در مكان‌هاي امن يا فضاهايي كه مناسب ايجاد موزه هستند، نگهداري كنيم.
مسجد زردك، قديميترين مسجد تاريخي شهرستان اردكان است كه قدمت آن به دوره پنجم هجري قمري برمي‌گردد. اين مسجد از آن‌رو به گنج گلين معروف است كه در طول قرن‌ها در برابر حوادث طبيعي مقاومت كرده و گنبد گلين آن آسيبي نديده است.گنبد زيباي مسجد زردك روي 4 ستون استوار است و در دو طرف محراب 7 لايه گچ ديده مي‌شود كه نشان از قدمت مسجد دارد. حياط قديمي اين مسجد در حد فاصل ايوان و شبستان قرار دارد و براي نماسازي ديواره‌هاي حياط از يك نوع ساروج ساخته شده از ماسه نرم، آهك، رنگ و روناس استفاده شده است.
در اطراف اين بناي ارزشمند تاريخي درختان پسته ديده مي‌شود كه منظر گنبد گلين در ميان اين درختان نظر هر بيننده‌اي را به خود جلب مي‌كند.
در ضلع شرقي مسجد دالاني به طول 9 متر و عرض 3 متر وجود دارد كه به «خانقاه» معروف است و اين محل براي مسافراني بوده كه از اردكان عبور مي‌كردند. در وقف‌‌نامه جامع‌الخيرات آمده است: هر مسافر اجازه داشت كه به مدت 3 روز در آن بيتوته نمايد و خادم مسجد از موقوفات مربوط، از وي پذيرايي كند.البته مهم‌ترين و قديميترين مسجد در اردكان، مسجد زيرده است كه متعلق به اوايل قرن دهم هجري بوده و در محله‌اي به همين نام قرار داشته است. اين مسجد در ساخت و سازهاي مجدد از بين رفت و هم‌اكنون مسجد نوسازي روي اين مسجد قديمي ساخته شده است.
مسجد حاج محمدحسين هم بعد از مسجد زيرده از قديميترين مساجد اردكان محسوب مي‌شود.
در شهرستان اردكان حدود 13 مسجد قديمي و باستاني شناسايي و نقشه‌برداري شده كه در فهرست آثار ملي كشور نيز به ثبت رسيده است. مسجد جامع اردكان، مسجد زين‌الدين، مسجد هلاكو، مسجد عليا، مسجد زيرده، مسجد حاج‌محمد و مسجد جامع ترك‌آباد اردكان از جمله اين مساجد هستند.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/37815/
سهشنبه 29,اکتبر,2024